Of het nu gewenst of ongewenst is, de politie heeft de mogelijkheid om een woning te betreden. Het kan zijn dat de bewoner in gevaar is en de hulp van de politie nodig heeft. Het kan ook zijn dat de bewoner een vuurwapen gevaarlijke verdachte is en de politie de verdachte zoekt. Welke situatie ook van toepassing is, de politie mag niet zomaar een woning binnenvallen. In dit blog leest u de voorwaarden waaraan het binnentreden van een woning zonder toestemming van de bewoner(s) door een politieagent dient te voldoen.

Voorwaarden betreden woning zonder toestemming

In veel gevallen betreedt de politie een woning zonder toestemming van de bewoner(s). In die gevallen moet de politie zich houden aan de volgende regels.

1. Schriftelijke machtiging

Om zonder toestemming van de bewoner toegang tot een woning te verschaffen heeft de politie een schriftelijke machtiging nodig (ook wel de ‘Awbi-machtiging’ genoemd). De schriftelijke machtiging kan worden afgegeven door: (1) de officier van justitie, (2) de hulpofficier van justitie, (3) de advocaat-generaal bij het ressortsparket en (4) de burgemeester*.

*De burgemeester kan alleen een machtiging tot binnentreden van een woning afgeven voor andere doeleinden van strafvordering.

In een rechtsgeldige machtiging staat tenminste het doel waartoe wordt binnengetreden en waarom het binnentreden zonder toestemming van de bewoner redelijkerwijs is vereist. Bovendien kan de machtiging alleen afgegeven worden aan diegene die hiervoor bij of krachtens de wet bevoegd zijn verklaard, zoals de politie. De politie toont, indien mogelijk, de machtiging aan de bewoner(s).

Let op: een schriftelijke machtiging is niet vereist indien de woning terstond moet worden binnengetreden ter voorkoming of bestrijding van ernstig en onmiddellijk gevaar voor de veiligheid van personen of goederen. Dit geldt zowel in de gevallen met als zonder toestemming tot binnentreden.

2. Legitimeren

De politie is verplicht om zich, voorafgaand aan het daadwerkelijk binnentreden, te legitimeren. Ook doet de politie mededeling van het doel tot binnentreden. Deze verplichtingen gelden slechts voor zover de naleving daarvan in die omstandigheden kan worden gevergd. Is het bijvoorbeeld feitelijk onmogelijk om te legitimeren? Dan vervalt de verplichting.

3. Doel van binnentreden

De politie dient een doel te hebben om de woning te betreden. Het doel kan per geval verschillen, maar dient in ieder geval redelijkerwijs noodzakelijk te zijn. Een voorbeeld hiervan is het zoeken naar een vuurwapen gevaarlijke verdachte, waarvan het vermoeden bestaat dat de verdachte zich in de woning schuilhoudt. In dat geval kan de politie de woning betreden op grond van artikel 6:1:7 Wetboek van Strafvordering.

Omdat de politie verschillende doelen heeft om een woning te betreden, zijn ook op verschillende plekken in de wet voorwaarden opgenomen. Of een woningbetreding rechtmatig is, hangt af van het doel tot het binnentreden en of aan de voorwaarden van dat doel is voldaan. Doelen die het betreden van een woning noodzakelijk maken, kunt u bijvoorbeeld terugvinden in het Wetboek van Strafvordering (o.a. voor doorzoekingen), in de Opiumwet (als het om drugs gaat), in de Wet wapens en munitie (als het om wapens gaat) en in de Algemene wet op het binnentreden.

4. Verslaglegging

Degene die zonder toestemming van de bewoner in een woning is binnengetreden, is verplicht om op zijn ambtseed of -belofte een schriftelijk verslag op te maken van het binnentreden. Dit betekent dat de politie zijn naam of nummer en hoedanigheid opschrijft en alle andere feitelijke omstandigheden vermeldt. In artikel 10 van de Algemene wet op het binnentreden is een opsomming gegeven van de minimale vereisten van verslaglegging.

Mag de politie zonder toestemming een woning binnengaan?

Afhankelijk van het handelen van de politie kan men bepalen of de politie de woning rechtmatig mocht betreden zonder toestemming van de bewoner. Dit kan vaak pas achteraf worden getoetst. De politie dient in ieder geval aan de vier bovenstaande voorwaarden te voldoen.

Wilt u meer weten over het betreden van woningen zonder toestemming van de bewoner? Blijf op de hoogte via onze website en lees interessante blogs over alles wat te maken heeft met handhaving, openbare orde en veiligheid!

Heeft u een specifieke (hulp)vraag over dit onderwerp? Neem dan gerust contact op met onze juristen.