Op 2 maart jl. deed de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak ten nadele van het college van burgemeester en wethouders van Landgraaf. Het college van B&W legde twee afzonderlijke lasten onder dwangsom op, maar deze werden bij de rechtbank én in hoger beroep als onvoldoende duidelijk en concreet geformuleerd bevonden. Besluiten dienen altijd te voldoen aan de maatstaven van wetten en regels, zoals ook weer blijkt uit deze uitspraak. Hieronder staan drie belangrijke vereisten bij het opleggen van meerdere lasten onder dwangsom bij constatering van meerdere overtredingen.

1. Formuleer welke overtredingen als afzonderlijke worden gezien

In situaties waarin verschillende overtredingen worden geconstateerd, kan gekozen worden om verschillende lasten onder dwangsom op te leggen. Per last onder dwangsom kan dan concreet ingegaan worden op de overtreding en wat de overtreder kan doen om de overtreding ongedaan te maken. Gaat het om meer dan twee overtredingen? Dan ligt het voor de hand om de overtredingen als het ware te bundelen.

Ongeacht het aantal overtredingen en lasten onder dwangsom blijft het uiterst belangrijk om duidelijk te formuleren! Degene aan wie de lasten onder dwangsom wordt opgelegd mag niet in het duister tasten; het moet voor hem of haar duidelijk zijn wat als afzonderlijke overtreding wordt gezien en wat diegene kan doen om de overtreding ongedaan te maken. Op die manier voldoen de lasten aan het rechtszekerheidsbeginsel (zoals eerder ook is overwogen in de uitspraak van bijvoorbeeld 9 juni 2022, ECLI:NL:RVS:2021:1218).

In de uitspraak van 2 maart was niet dan wel onvoldoende duidelijk dat per bouwwerk zowel het bouwen zonder omgevingsvergunning als het gebruik in strijd met het bestemmingsplan als een afzonderlijke overtreding worden aangemerkt. In paragraaf 3.2. van de uitspraak leest u de formulering van de last onder dwangsom. Deze formulering is een voorbeeld waarin het besluit niet duidelijk genoeg is.

2. Beschrijf bij elke overtreding wanneer en tot welke hoogte een dwangsom verschuldigd is

Bij het bundelen van overtredingen dient u duidelijk te formuleren hoe hoog de dwangsom per overtreding is. Een besluit volstaat niet indien alleen een maximale dwangsom genoemd wordt, want het is dan niet duidelijk hoe hoog de maximale dwangsom per overtreding is. Dit moet degene aan wie de last wordt opgelegd wel weten, want als hij of zij één overtreding ongedaan maakt en de andere overtreding (nog) niet, dan heeft diegene het recht om te weten hoeveel de maximale dwangsom is voor de nog niet ongedaan gemaakte overtreding.

Kortom, al is sprake van verschillende overtredingen dan dient per overtreding geformuleerd te worden wat de dwangsom per week/maand is en tot welk maximum het bedrag kan oplopen.

3. Motiveer per overtreding de reden van de dwangsomhoogte

Bij meerdere overtredingen in één besluit, is het noodzakelijk om per overtreding te motiveren waarom een bepaalde dwangsom evenredig is ten opzichte van het ongedaan maken van de overtreding. Een besluit volstaat niet door te stellen dat elke overtreding even hoog gesommeerd wordt. Dit heeft te maken met het evenredigheidsbeginsel.

Alleen door een onderscheid te maken tussen de ernst en omvang van de verschillende overtredingen kan een eerlijk besluit genomen worden ten opzichte van de hoogte van de dwangsommen.

Belangrijke aandachtspunten bij opleggen meerdere lasten onder dwangsom

Bij het constateren van meerdere overtredingen op eenzelfde locatie kan gekozen worden om in één besluit meerdere lasten onder dwangsom op te leggen. Het is dan wel belangrijk dat de lasten concreet genoeg zijn en duidelijk geformuleerd. Elke overtreding dient in het besluit afzonderlijk behandeld te worden, zodat degene aan wie de last wordt opgelegd weet welke overtredingen als afzonderlijk worden aangemerkt. Daarnaast dient per overtreding duidelijk beschreven te worden wanneer en tot welke hoogte een dwangsom verschuldigd is en dient tot slot per overtreding gemotiveerd te worden met welke reden de hoogte van de dwangsom is opgelegd.

Heeft u te maken met verschillende overtredingen op één perceel en overweegt u om in één besluit meerdere lasten onder dwangsom op te leggen? Raadpleeg ons gerust voor juridisch advies!

Bronnen

ECLI:NL:RVS:2022:638
ECLI:NL:RVS:2021:1218