Bestuursorganen kunnen op grond van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (hierna: Wet Bibob) het Landelijk Bureau Bibob (hierna: Bureau) vragen onderzoek te doen en een advies uit te brengen over de vraag of er een risico is op crimineel misbruik. De burgemeester van de gemeente Amsterdam heeft een dergelijk Bibob-advies verzocht, maar niet opgevolgd. In de uitspraak van 9 oktober 2024 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) zich uitgelaten over dit afwijken (ECLI:NL:RVS:2024:4076). Heeft de burgemeester het Bibob-advies terecht naast zich neergelegd?

Juridisch relevante feiten en omstandigheden

Het horecabedrijf La Forge B.V. beschikt over een exploitatievergunning en een drank- en horecavergunning. Namens La Forge B.V. heeft de gemachtigde, tevens aandeelhouder, bestuurder en leidinggevende van het horecabedrijf, een aanvraag ingediend voor verlenging van de exploitatievergunning. Naar aanleiding van een tip van een officier van justitie heeft de burgemeester het Bureau gevraagd om een advies uit te brengen.

In het eerste advies heeft het Bureau geconcludeerd dat sprake is van met strafbare feiten verkregen zeer groot financieel voordeel en daarmee van de weigerings- en intrekkingsgrond uit artikel 3, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wet Bibob, te weten de situatie dat ernstig gevaar bestaat dat de vergunningen mede zullen worden gebruikt om op geld waardeerbare voordelen te benutten die zijn verkregen of zullen worden verkregen uit gepleegde strafbare feiten. Uit een opvolgend advies van het Bureau volgt echter dat dit ernstige gevaar zich niet langer voordoet, omdat geen sprake is van relevant resterend voordeel.

De burgemeester heeft in afwijking van het uiteindelijke Bibob-advies besloten tot afwijzing van de aanvraag voor verlenging van de exploitatievergunning en tot intrekking van de drank- en horecavergunning. Volgens de burgemeester heeft Stess Horex B.V., een vermogensverschaffer van La Forge, strafbare feiten gepleegd met betrekking tot de omzetbelasting, wat het Bureau onterecht niet heeft meegenomen in het advies. De burgemeester stelt dat Stess Horex voordeel heeft verkregen door geen omzetbelasting te betalen en een naheffingsaanslag van € 104.755,00 openstond, hetgeen een ernstig gevaar oplevert in de zin van artikel 3, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wet Bibob.

Afwijking van het Bibob-advies: (on)terecht?

In het kader van de vraag of al dan niet ernstig gevaar bestaat als bedoeld in de a-grond, overweegt de Afdeling dat Stess Horex een bedrijfspand huurde en met btw belaste verhuur in vooraftrek heeft genomen. Omdat niet was voldaan aan de voorwaarden voor met btw belaste verhuur, heeft de Belastingdienst aanslagen opgelegd. Op het moment van de besluitvorming van de burgemeester stond ten aanzien van Stess Horex een naheffingsaanslag van € 104.755,00 open. Ter zitting is gebleken dat Stess Horex over de huursommen btw aan de verhuurder betaalde, maar de verhuurder deze niet heeft afgedragen en evenmin aan Stess Horex heeft terugbetaald. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat Stess Horex geen financieel voordeel heeft behaald door met btw belaste verhuur in vooraftrek te nemen. Volgens de Afdeling doet zich aldus geen ernstig gevaar voor dat de vergunningen mede zullen worden gebruikt om uit strafbare feiten verkregen op geld waardeerbare voordelen te benutten.

Conclusie

Deze uitspraak maakt duidelijk dat een bestuursorgaan niet zomaar mag afwijken van een advies van het Bureau. Het is niet verplicht om een Bibob-advies op te volgen. Echter, indien wordt besloten om van het advies af te wijken, dan dient dit op goede gronden te gebeuren en uitdrukkelijk te worden gemotiveerd in het besluit. Het bestuursorgaan is hiertoe gehouden op grond van de motiveringsplicht uit artikel 3:50 van de Algemene wet bestuursrecht.