Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Leudal (hierna: college) heeft bestuursdwang toegepast en de kosten daarvan volledig verhaald op de overtreder. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) heeft zich in de uitspraak van 18 december 2024 uitgelaten over dit bestuursoptreden en is daarbij ingegaan op de vraag welke kosten tot de verhaalbare kosten behoren (ECLI:NL:RVS:2024:5255).

Wat was er aan de hand?

In een varkensstal op het perceel waarvan de appellant eigenaar is, is een drugslaboratorium aangetroffen. Gebleken is dat de inhoud van de gierkelders onder de varkensstal drugsgerelateerde stoffen bevat en dat de bodem op het perceel is verontreinigd met drugsafval. Wegens overtreding van artikel 13 van de Wet bodembescherming, waarin een zorgplicht is neergelegd ten aanzien van bodemverontreiniging, heeft het college een last onder bestuursdwang opgelegd. De last, die in rechte onaantastbaar is geworden, houdt in dat de appellant de inhoud van de gierkelders moet laten verwijderen door een erkend afvalverwijderaar en het bewijs hiervan moet verstrekken aan het college. Omdat de appellant niet binnen de daartoe gestelde begunstigingstermijn aan de last heeft voldaan, heeft het college de last uitgevoerd. De kosten voor het uitvoeren van de saneringswerkzaamheden zijn geheel op de appellant verhaald.

Het geschilpunt betreft de vraag of de kosten die gepaard zijn gegaan met de toepassing van bestuursdwang volledig herleidbaar zijn tot de opgelegde last en of het college die kosten volledig op de appellant mocht verhalen. In dit kader moet concreet worden bezien of het college ter uitvoering van de last de gehele gierkelder mocht saneren of slechts het gedeelte direct onder het aangetroffen drugslaboratorium.

Betekenis van de inhoud van de last onder bestuursdwang voor het kostenverhaal

De Afdeling overweegt dat voor het beantwoorden van de vraag welke kosten op de appellant kunnen worden verhaald, moet worden gekeken naar de omschrijving van de last onder bestuursdwang in het besluit waarbij die is opgelegd. Alleen de kosten die te herleiden zijn tot handelingen en werkzaamheden die betrekking hebben op de maatregelen die zijn genomen in het kader van de toepassing van bestuursdwang, kunnen worden verhaald.

De Afdeling oordeelt aan de hand van een rapportage over de uitgevoerde saneringswerkzaamheden dat het college niet onredelijk heeft gehandeld. Uit de rapportage blijkt dat de werkzaamheden zijn begonnen bij het keldergedeelte onder het drugslaboratorium. Toen bleek dat ook het peil in het naastgelegen keldergedeelte begon te zakken, is besloten om door te pompen tot de hele gierkelder leeg was. De Afdeling begrijpt dat het college voorafgaand aan het uitvoeren van de last geen aanleiding had om te veronderstellen dat beide gierkelders met elkaar in verbinding stonden. Derhalve had het college geen reden om van tevoren in te zien dat het niet mogelijk was om alleen de direct onder het drugslaboratorium gelegen kelder te saneren, zonder ook het voorste gedeelte van de kelder leeg te pompen. Van het college kan bovendien niet worden gevergd om, voorafgaand aan de uitvoering van bestuursdwang, te onderzoeken of de keldergedeeltes mogelijk met elkaar in verbinding staan. Volgens de Afdeling had het op de weg van de appellant gelegen om het college hier tijdig over te informeren, maar dat heeft hij nagelaten.

Gelet op het voorgaande concludeert de Afdeling dat de saneringswerkzaamheden aan het voorste keldergedeelte vanwege de open verbinding tussen beide keldergedeeltes te herleiden zijn tot de opgelegde last. Het college heeft dan ook redelijkerwijs kunnen besluiten om de gehele kelder leeg te pompen en aldus bestuursdwang toe te passen. Dit betekent dat de kosten van de sanering geheel voor rekening van de appellant komen.

Conclusie

Deze uitspraak biedt inzicht in artikel 5:25 van de Algemene wet bestuursrecht, waarin het kostenverhaal bij de toepassing van bestuursdwang wordt geregeld. De Afdeling maakt duidelijk welke kosten verhaald mogen worden op de overtreder. Daarvoor is de omschrijving van de last onder bestuursdwang bepalend. Voor bestuursorganen betekent dit dat zij goed in het besluit moeten kijken naar wat de last precies inhoudt en alleen de kosten mogen verhalen die daartoe zijn te herleiden.

Heeft u juridisch advies nodig bij het toepassen van bestuursdwang of andere handhavingsvraagstukken? Neem gerust contact met ons op en ontdek hoe wij u kunnen ondersteunen!